نگاهی به روند استکبارستیزی در جمهوری اسلامی ایران

«استکبارستیزی» گزینه‌ای که هرگز از روی میز برداشته نمی‌شود

«استکبارستیزی»... این یکی از کلیدی‌ترین واژه‌هایی بود که تحولی بزرگ در مسیر انقلاب اسلامی ایجاد کرد.

نویسنده : جعفر تکبیری 

«استکبارستیزی»... این یکی از کلیدی‌ترین واژه‌هایی بود که تحولی بزرگ در مسیر انقلاب اسلامی ایجاد کرد. تحولی که در ادامه به عنوان دکترین اصلی جمهوری اسلامی در تعامل و ارتباط با کشورها مطرح و باعث جلب نظر و دلبستگی بسیاری از مستضعفین به انقلاب اسلامی ایران شد. این در حالی بود که راهبرد استکبارستیزی در ادامه نیز باعث تولد یکی از شعارهای اصلی انقلاب هم شد. قرار گرفتن شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» به عنوان مانیفست اصلی جمهوری اسلامی ایران در تعامل با دنیا، از دل همین راهبرد استکبارستیزی انقلاب اسلامی برخاست و زمینه‌ساز استقلال اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران شد. حال این روزها در حالی رهبر انقلاب همگان را به آماده شدن برای ادامه استکبارستیزی فراخوانده‌اند که بسیاری می‌کوشیدند که مذاکرات هسته‌ای را به پلی برای عادی‌سازی روابط میان ایران و جبهه استکبار تبدیل کنند. 

   ادبیات دینی در کلام امام خمینی(ره) 
اما ادبیات استکبارستیزی در حالی پس از گفته‌های اخیر مقام معظم رهبری به یک کلید واژه اساسی در رسانه‌های انقلابی تبدیل شده که این موضوع برای نخستین بار در ایران به عنوان یک راهبرد در کلام امام خمینی(ره) متجلی شد و ایشان کار تئوریزه کردن آن را به عهده گرفتند. اقدامی که در فضای سال‌های دهه 40 که حکومت پهلوی در اوج قدرت خود قرار داشت، صورت گرفت و آن را می‌توان نخستین گام برای استکبارستیزی در ایران قلمداد کرد. تمامی اینها در حالی است که باید این واقعیت را درک کرد که این موضوع یک سیاست برخاسته از قرآن و تعلیمات دینی است و البته مشخصه بارز اندیشه سیاسی امام خمینی‌‍(ره) نیز تلاش برای وارد کردن همین واژه‌ها و مفاهیم قرآنی و اسلامی در ادبیات حرکتی بود که در سال 57 منجر به بروز انقلاب اسلامی و سپس تشکیل حکومت اسلامی بر پایه این حرکت بود. 

   سال 43 آغاز راهبرد استکبارستیزی
اما شاید بسیاری موضوع استکبارستیزی را، راهبردی برای روزهای پس از انقلاب اسلامی و آغاز دشمنی غرب و شرق با ایران بدانند، اما واقعیت آن است که همان طور که گفته شد، نخستین جرقه‌های این راهبرد به سال 1343 و همزمان با اعتراض امام خمینی به تصویب قانون کاپیتولاسیون در ایران باز می‌گردد؛ جایی که امام خمینی با سخنرانی افشاگرانه خود نه فقط زمینه‌ساز شکل‌گیری انقلابی بزرگ در سال 57 شد، بلکه جرقه‌های نخستین راهبرد استکبارستیزی را در میان مردم ایران زد. ماجرا از آن قرار بود که امام که از حضور مستشاران نظامى و امنیتى امریکایى، انگلیسى و اسرائیلى و عملکرد زیانبار و اسارت‌آور آنها در کشور آگاهى داشت، چند روز پس از تصویب لایحه کاپیتولاسیون براى نظامیان امریکایى در مجلس شوراى ملى (21 مهر 1343) از ماجرا اطلاع یافت و با مطالعه متن صورت مذاکرات مجلس، به جزئیات آن ‏آگاه شد. ایشان بلافاصله مراجع و علماى قم را به تشکیل جلسه هفتگى فرا خواند و با ارسال تلگرام و پیک‏هایى علماى سایر شهرها را در جریان امر قرار داد. 
سپس اعلام داشت که در روز 20 جمادى الثانى (برابر با 4 آبان) در منزل خود سخنرانى خواهد کرد. صبح آن روز امام خمینى در حالى که بسیار بر افروخته و خشمگین به نظر مى‏رسید در حضور هزاران نفر از مردم قم و تهران که از ساعاتى پیش در منزل و کوچه‌هاى اطراف منزل امام اجتماع کرده بودند بیانات تاریخى خود را ایراد کرد. امام سخنان خود را پس از نام خدا با آیه استرجاع (انا لله و انا الیه راجعون) شروع کرد که نشان دهنده مصیبت‏بزرگى بود که بر اسلام و مسلمین وارد آمده است. همچنین تأثر قلبى خود را از این مصیبت ابراز داشت و اعلام عزاى عمومى کرد. شاید همین سخنرانی استکبار‌ستیزانه امام خمینی(ره) بود که باعث وحشت امریکا در خصوص از بین رفتن منابع و منافعش در ایران شد و در ادامه باعث آن شد که امام خمینی از ایران تبعید شود. 

    ادامه راهبرد استکبارستیزی در جریان انقلاب
امام خمینی در طول مبارزات انقلابی خود که زمینه‌ساز شکل‌گیری جمهوری اسلامی نیز شد، همچنان محور اصلی مبارزات را بر استکبارستیزی قرار دادند. امام خمینی با فریاد برآوردن آنکه «همه بدبختی ما از امریکاست» از خوی تجاوزطلبی و ضرورت مبارزه و عدم رابطه با استکبار سخن گفت. ایشان در اوج روزهای انقلاب و درست در زمانی که تهدیدات جدی از سوی ایالات متحده متوجه نهضت مردم ایران شده بود، ‌در پاسخ به توهین‌های کارتر، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده فرمودند:«ثباتْ تابعِ قدرتمندی و استقلال است و ما قدرتمندی می‏خواهیم و استقلال. قدرتمندی به این است که نظاممان را از گرفتاری‏ای که امریکا برایش پیش آورده نجات بدهیم و یک نظام متکی بر ملتْ ما ایجاد بکنیم نه یک نظامِ متکی بر مستشارهای امریکا و استقلالمان را هم حفظ بکنیم و یک مملکت مستقل باشیم نه یک مملکتی که همه چیز آن در دست دیگران است؛ تا به واسطه این، ثبات پیدا بکند مملکت ما. وقتی ثبات پیدا کرد نه شما حق دارید که نفت اینجا را مجانی و بلکه بدتر از مجانی ببرید- بدتر از مجانی، برای اینکه نفت را می‏برند پایگاه برای خودشان درست می‏کنند! این مصیبت است خدا می‏داند برای یک مملکتی که نفت را ببرند، آن وقت با اسم اینکه ما می‏خواهیم یک مملکت قدرتمند باشیم در ازایش اسلحه 18 بیلیون دلاری را بخرند و بیاورند در ایران پایگاه برای آقای کارتر یا امریکا درست بکنند! خوب، ملت ایران می‏خواهد این نباشد. می‏خواهد پیوسته به دیگران نباشد؛ مستقل باشد. یک مملکت مستقل نمی‏گذارد یک همچو چیزی بشود.»
شاید همین ایستادگی عظیم امام و مردم در مقابل جبهه استکبار باعث شد که استکبارستیزی در اصول قانون اساسی جایگاهی ویژه پیدا کند و حتی در اصل 152 قانون به صراحت عنوان شود که «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برپایه نفی هرگونه سلطه خارجی، سلطه‌پذیری، حفظ استقلال همه‌جانبه، دفاع از حقوق مسلمانان، حمایت از نهضت‌های آزادیبخش و اسلامی، عدم تعهد در برابر قدرت‌های سلطه‌گر و روابط صلح‌آمیز متقابل با دولت‌های غیرمحارب استوار است. 

    استکبارستیزی پس از انقلاب
اما با پیروزی انقلاب اسلامی و قطع شدن منافع قدرت‌های استکباری از کشور، ‌عناد و دشمنی آنان با ملت ایران بیش از پیش نمایان شد. تحریم‌های شدید اقتصادی، آغاز جنگ علیه جمهوری اسلامی و هدف قرار دادن منافع ایران همه حاصل همین استکبارستیزی بنیانگذار جمهوری اسلامی و خشم جریان استکبار از ملت ایران بود که همه این اقدامات با هدف به زانو در آوردن انقلاب نوپای ایران طراحی و اجرا شد. اما به رغم بالا رفتن تهدیدها، تحریم‌ها و فشارها که می‌توانست بزرگترین نظام‌های دنیا را نیز به زانو در بیاورد، اما خمینی کبیر هیچ‌گاه حاضر به تغییر رویکرد خود و کنار آمدن با جبهه استکبار نبود. 

  پیشرفت در پس استکبارستیزی
حال وجود همین دشمنی‌ها و تداوم راهبرد استکبار‌ستیزی توسط جمهوری اسلامی ایران، باعث شده قوه خلاقیت و ابتکار در میان آحاد ملت به عنوان یک باور عمومی نهادینه شود و ایران را نه فقط به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، بلکه به عنوان یک قدرت جهانی در بسیاری از عرصه‌ها به دنیا معرفی کند. قدرتی که هر روز هژمونی خود را به دنیا دیکته می‌کند و الگویی موفق برای دیگر کشورهای مورد ستم قدرت‌های استکباری مبدل شده است. 
پیشرفت‌های بزرگ و شگرف در عرصه‌های نظامی، تکنولوژی‌های نوین نظیر هسته‌ای، تراریخته، نانو، سلول‌های بنیادین و علوم پایه همگی حاصل همین ایستادگی و خودباوری منبعث از تفکرات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در برابر قدرت‌های استکباری است که امروز ثمره آن نه فقط برای مردم ایران، بلکه برای دیگر کشورها نیز قابل درک و لمس است. این در حالی است که در رژیم گذشته به رغم نزدیکی بیش از حد سردمداران آن به قدرت‌های استکباری، کمترین پیشرفت تکنولوژیکی در کشور صورت نمی‌گرفت و علوم مختلف تنها در انحصار باشگاه قدرت‌های استعماری قرار داشت که هیچ‌گاه اجازه تسری آن را به دیگر ملل نمی‌دادند.

منبع : روزنامه جوان